Χημειοθεραπεία

Αντικαρκινική χημειοθεραπεία είναι η χορήγηση κυτταροτοξικών ή κυτταροστατικών φαρμάκων με στόχο την αντιμετώπιση του καρκίνου.

Η χημειοθεραπεία έχει από τη φύση της διασυστηματική δράση, γι΄ αυτό χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις που δεν είναι πια τόσο εντοπισμένες. Όσο πιο καθυστερημένη είναι η διάγνωση (συχνότατα για αντικειμενικούς λόγους) τόσο αυξάνει η πιθανότητα διασποράς καρκινικού υλικού έξω από την πρωτοπαθή εστία, έτσι ώστε να γίνεται η χημειοθεραπεία απαραίτητη. Η χημειοθεραπεία ενδείκνυται όποτε θεωρείται ότι η νόσος είναι εξ αρχής εκτεταμένη, και όποτε η χειρουργική ή η ακτινοθεραπεία θεωρείται ότι δεν έχουν αποστειρώσει πλήρως τον ασθενή. Συχνά χορηγείται σε διάφορους συνδυασμούς με όλες τις άλλες θεραπείες. Ειδικότερα με την ογκοθερμία παρατηρείται συνέργεια, ώστε να αυξάνει το θεραπευτικό κέρδος. Ενίοτε, όταν αναπτύσσεται βαθμιαία αντοχή στη χημειοθεραπεία, πάλι η ογκοθερμία δίνει την ελπίδα της επιστροφής της χημειοευαισθησίας. Σε προχωρημένες περιπτώσεις με πολλές και διάσπαρτες μεταστάσεις, χορηγείται η χημειοθεραπεία παράλληλα με την ολοσωματική υπερθερμία, η οποία δρα και υποβοηθητικά, και ανοσοδιεγερτικά.

Τα τελευταία χρόνια χορηγείται σε επιλεγμένες περιπτώσεις χημειοθεραπεία στοχευμένη μόνο στην περιοχή του όγκου. Αυτό καθίσταται δυνατό με την εφαρμογή αρτηριακού καθετηριασμού. Για παράδειγμα, αν ο όγκος εντοπίζεται στο ήπαρ, είναι δυνατόν να καθετηριαστεί η ηπατική αρτηρία, και μέσω αυτής να χορηγηθεί το χημειοθεραπευτικό, πολύ κοντά στον όγκο, είτε με απλή έγχυση, είτε με τον λεγόμενο χημειοεμβολισμό. Είναι μια σημαντική πρόοδος σε σχέση με την κλασική διασυστηματική χημειοθεραπεία.

Σήμερα, κατά πλειονότητα, χρησιμοποιούνται συνδυασμοί περισσότερων του ενός φαρμάκων, ταυτόχρονα ή σε καθορισμένη χρονική αλληλουχία, ώστε να επιτυγχάνεται συνέργεια. Αυτά είναι τα γνωστά σε όλους πρωτόκολλα. Τα πρωτόκολλα είναι επιστημονικά τεκμηριωμένα θεραπευτικά σχήματα, με μεγάλη στατιστική, αλλά πολύ μικρότερη πρακτική αξία. Αυτός είναι και ο λόγος της μικρής επίδρασης που έχουν στη μείωση της θνητότητας από καρκίνο, όπως αναλύσαμε σε άλλη ενότητα. Για παράδειγμα, συγκρίνεται το πρωτόκολλο Α με ένα άλλο πρωτόκολλο Β, που εφαρμόζονται σε δύο ομοειδείς ομάδες ασθενών. Αν το Α προσέφερε στην ομάδα του κάποιο θεραπευτικό πλεονέκτημα σε σύγκριση με το Β, τότε είναι στατιστικά καλύτερο. Αν δηλαδή με το πρωτόκολλο Β επιτυγχανόταν ίαση σε 5%, και με το Α πρωτόκολλο επιτυγχάνεται ίαση σε 10%, αυτό σημαίνει ότι το Α πρωτόκολλο προσφέρει 100% αύξηση της επιτυχούς έκβασης. Αυτό φαίνεται στη θεωρία σαν εκπληκτικό επίτευγμα. Στην πράξη όμως, η πραγματική επίδραση της διαφοράς αποτελεσματικότητας είναι πολύ μικρή, σε σχέση με τα τεράστια κόστη και με την υποχώρηση της ποιότητας ζωής που προκαλείται στους ασθενείς με την εφαρμογή και του Α και του Β, ιδίως αν εξετάσει κανείς τους απόλυτους αριθμούς.

Φυσικά, τα φάρμακα έχουν μεταξύ τους πολλές διαφορές, και οι δυσανεξίες, παρενέργειες και τοξικότητες που παρατηρούνται ποικίλουν αρκετά. Και, βεβαίως, συντελούνται και σημαντικές πρόοδοι. Στο Cancer Therapy είμαστε ιδιαίτερα ευαίσθητοι και σκεπτικοί σε σχέση με τη χημειοθεραπεία, γι΄ αυτό τη χορηγούμε βάσει των ενδείξεων αποτελεσματικότητας που προκύπτουν από τις εξατομικευμένες διαγνωστικές εξετάσεις (κυτταροκαλλιέργειες κυκλοφορούντων καρκινικών κυττάρων του συγκεκριμένου ασθενούς). Ακολουθούμε δηλαδή μια μεθοδολογία αντίστοιχη με το τεστ ευαισθησίας των μικροβιακών καλλιεργειών. Αυτό είναι ένα μεγάλο πλεονέκτημα των θεραπειών που προσφέρουμε. Επίσης, συνδυάζουμε τη χημειοθεραπεία με την ογκοθερμία, ή όταν χρειάζεται, με την ολοσωματική υπερθερμία, για να κερδίσει ο ασθενής την χημειοενίσχυση.

Για την αντιμετώπιση των παρενεργειών της χημειοθεραπείας, όπως η ναυτία και οι έμετοι, χρησιμοποιούμε συμβατικά φάρμακα, αλλά και κανναβινοειδή. Τα φυτικά αυτά φάρμακα είναι πλέον νόμιμα για ιατρική χρήση, και ελέγχουν άριστα τις παρενέργειες, αλλά και την καρκινική ανορεξία.

Τα κανναβινοειδή είναι φάρμακα νόμιμα για ιατρική χρήση, και ελέγχουν άριστα τις παρενέργειες της χημειοθεραπείας, αλλά και την καρκινική ανορεξία και καχεξία

Μια άλλη σοβαρή παρενέργεια της χημειοθεραπείας είναι η απλασία του μυελού των οστών. Αυτή αντιμετωπίζεται με παράγοντες διέγερσης του μυελού σε παραγωγή των αιματικών κυτταρικών σειρών. Η απλασία αυτή, σε ακραία μορφή, γίνεται ερήμωση του μυελού. Ερήμωση σημαίνει ότι όλα τα βλαστικά του κύτταρα έχουν πεθάνει, στην προσπάθεια παρατεταμένης χορήγησης φαρμάκων που θα αποστειρώσουν τον καρκίνο. Η βαρύτατη αυτή κατάσταση αντιμετωπίζεται αρκετά επιτυχώς με μεταμόσχευση μυελού, κατά προτίμηση με αυτόλογο μόσχευμα.